Nhạc
sĩ Tuấn Khanh chia sẻ về âm nhạc kiểm duyệt ở Việt Nam
Vũ Hoàng, phóng viên RFA
2014-11-02
2014-11-02
- In trang này
- Chia sẻ
- Ý kiến của Bạn
- Email
11022014-censored-music-in-vn.mp3
Nhạc sĩ Tuấn Khanh
Courtesy NABB Cafe
Vũ Hoàng:
Trước hết cám ơn nhạc sĩ Tuấn Khanh đã giúp chúng tôi thực hiện chương trình
âm nhạc hôm nay.
N.S Tuấn Khanh nổi tiếng với dòng nhạc không
kiểm duyệt của Chính phủ VN. Hôm nay, nhân buổi trò chuyện này, Vũ Hoàng được
nhạc sĩ giới thiệu đến một số tác phẩm, đặc biệt ở đây là underground rap của
nhạc trẻ Việt, nhạc sĩ Tuấn Khanh có thể nói đôi chút về sự không kiểm duyệt qua
dòng nhạc này được không ạ?
N.S Tuấn Khanh:
Chào anh Vũ Hoàng và chào quý thính giả đài ACTD, hôm nay tôi lại được hân hạnh
trở lại vấn đề âm nhạc VN. Như anh vừa đề cập, nhạc rap là một trong những làn
sóng mà tôi đang nói rằng có rất nhiều biểu hiện trong đất nước, tạm thời ở đây
tôi nói về nhạc underground, tức là dòng nhạc mà tôi muốn giới thiệu đến quý vị
những người trẻ, những nhạc sĩ trong nước, những người yêu văn học nghệ thuật, tạm
thời nói riêng về âm nhạc là những người không muốn sống trong hệ thống kiểm
duyệt đã chắt bóp đi tinh thần, con chữ, những suy nghĩ của mình. Tạm thời Tuấn
Khanh nói đến dòng nhạc rap trước.
Trong gọng kèm kiểm
duyệt nhạc rap, nhạc rap phải đi đến chỗ trình diễn những sự vui vẻ, tô hồng
hay làm điều gì đó có ích cho bộ mặt văn hóa xã hội chủ nghĩa của lý tưởng cộng
sản
N.S Tuấn Khanh
Như quý vị đã biết, nhạc
rap ở Việt Nam khởi đầu, Chính phủ VN không thích. Chính phủ VN không thích vì
nó được gọi là một sản phẩm lai căng từ phương Tây.
Cách đây khoảng 10-20 năm
khi nó bắt đầu khởi động xuất hiện, truyền hình và một số nơi không được phép
phát đi những ca khúc như vậy. Nhưng với sự phát triển và yêu thích của khán
thính giả trong nước, rốt cuộc nhạc rap vẫn có chỗ đứng nhất định.
Tuy nhiên,
trong gọng kèm kiểm duyệt nhạc rap, nhạc rap phải đi đến chỗ trình diễn những
sự vui vẻ, tô hồng hay làm điều gì đó có ích cho bộ mặt văn hóa xã hội chủ nghĩa
của lý tưởng cộng sản. Cho nên, trong tình trạng đó, nhạc rap mà xuất hiện trên
truyền hình hay những hình thức khác thì nhạc rap trở thành một thứ giải trí
đơn thuần và gần như nó không phản ánh được hết giá trị nhạc rap mà toàn thế
giới đang đi tới.
Ở đây tôi muốn nói về
nhạc rap underground, nó thú vị ở chỗ là tái hiện lại khung cảnh xã hội cách
đây hàng chục năm khi mà nhạc sĩ Thôi Kiện của Trung Quốc mô tả hiện thực về
đời sống và sự bế tắc, cũng như tâm trạng hoang mang của những người trẻ lớn
lên trong một đất nước mà họ thực sự thấy lý tưởng xã hội chủ nghĩa hay lý
tưởng cộng sản không là điều duy nhất mà họ chọn lựa, họ muốn chọn lựa những
thứ khác nhiều hơn… thì những bài nhạc rap của giới trẻ underground dẫn tới
tình trạng thú vị là nó diễn đạt được nhiều thứ.
Hôm nay, tôi tạm thời
giới thiệu một ca khúc của Nah. Anh là một sinh viên du học ở Singapore, anh
diễn đạt ngôn ngữ âm nhạc trong nhạp rap rất thú vị ở chỗ là anh nói hết tâm
tình, không kiểm duyệt và anh bắt đầu nổi tiếng trên làn sóng của giới trẻ trên
tất cả các diễn đàn internet và trở thành một người được rất nhiều quan tâm,
bởi vì anh không phải là người thích làm việc cho nhà nước hài lòng mà làm vì
âm nhạc thích thú thôi. Nah năm nay chắc gần 30 thôi, rất trẻ. Trong liên tục
từ các năm 2010 – 2012, qua hệ thống bình chọn trong các diễn đàn không chính
thức của nhà nước thì Nah được gọi là một những nghệ sĩ nhạc rap có ngôn ngữ
đẹp nhất và sâu sắc nhất của những người chơi nhạc rap underground tại VN.
Vũ Hoàng: Hôm nay được hân hạnh tiếp chuyện nhạc sĩ Tuấn Khanh,
Vũ Hoàng muốn đặt một câu hỏi khác là ngoài dòng nhạc rap không kiểm duyệt thì
được biết là tình ca, nghe như vậy mà cũng có trường hợp gọi là tình ca không
kiểm duyệt, thí dụ như bài Người Đàn Bà Đi Nhặt Mặt Trời mà ca sĩ Thiên Kim
từng trình diễn, thì nhạc sĩ Tuấn Khanh có thể chia sẻ đôi chút về điều này
được không ạ?
N.S Tuấn Khanh:
Thú vị lắm, tình ca hay không tình ca, chắc anh Vũ Hoàng đặt vấn đề này để mình
trao đổi cho vui thôi, chứ anh Vũ Hoàng cũng biết rằng 2 nền Đệ nhất và Đệ nhị
Cộng hòa đã sản sinh ra hàng chục ngàn bài hát tình ca của người Việt,
hoàn toàn là tình ca nhưng những bài hát đó cũng nằm trong danh sách kiểm
duyệt, ngăn cản và nhiều chục năm sau ở Việt Nam, nhà nước mới cho những bài
hát đó được lưu hành và cũng cho phép những nhạc sĩ đó trở về Việt Nam mặc dù
họ chỉ là những nhạc sĩ thuần túy tình ca.
Trong trường hợp bài
Người Đàn Bà Đi Nhặt Mặt Trời mà ca sĩ Thiên Kim trình bày thì tôi muốn giới
thiệu đến nhạc sĩ Đức Tiến. Nhạc sĩ Đức Tiến là một nhạc sĩ trẻ trong
nước, anh lớn lên như mọi người nhạc sĩ khác, anh cũng có nhu cầu và muốn có
một sân khấu biểu diễn và có khán giả và có nơi để trình bày những tác phẩm của
mình… nhưng anh cũng là một người đặc biệt sớm tìm ra được là những bài hát của
mình đưa lên luôn luôn bị cắt xén, luôn luôn bị dò hỏi là cái này nói về cái
gì.
Đức Tiến cũng như rất
nhiều người khác họ muốn tác phẩm toàn diện của họ không bị cắt xén hay không
bị bỏ bớt một chữ nào. Ở Việt Nam, người ta có thể làm mọi thứ trong sự kiểm
duyệt để làm vừa lòng cấp trên, mà “cấp trên” là một cái gì đó vô hình, mơ hồ…
N.S Tuấn Khanh
Tôi muốn kể một vài câu
chuyện để diễn đạt cho thính giả hiểu rằng là hệ thống kiểm duyệt đã đi đến một
tình trạng tồi tệ như thế nào. Thí dụ, trước đây ông Phạm Duy hay là ông Lê
Uyên Phương có những bài hát trong đó có những câu nói là “dân eo xèo nhân thế”
chẳng hạn, hay “ta nghe những eo xèo”… thì tôi được một người ở Sở Văn Hóa
Thông Tin gọi xuống nhờ giúp kiểm tra giùm rằng chữ “eo xèo” có nghĩa là gì, nó
ám chỉ gì để nói xấu cách mạng hay không… đến mức là như vậy. Tôi phải phản đối
rất nhiều và nói rằng đây chỉ là ngôn ngữ tiếng Việt thôi.
Nhạc sĩ Đức Tiến chỉ là
một trong rất nhiều nhạc sĩ trẻ nhìn thấy rằng thế giới sống của mình đã bị
ràng buộc rất chặt bằng hàng rào thép gai, bằng tư duy, bằng lưỡi kéo…
Năm
2008, đài truyền hình Asia hay gì đó phát động cuộc thi về những ca khúc xuất
sắc mới của người Việt toàn thế giới, anh Đức Tiến gửi bài hát đó thi và bài
hát dành giải nhất trong cuộc thi đó và từ đó trở đi rất nhiều ca sĩ biết tới.
Bài hát đó thành công, rồi tự động trong nước đột nhiên cũng phải chấp nhận vì
ở đâu người ta cũng hát, nó trở thành quen thuộc, người ta không đặt vấn đề
nữa.
Trước đó, đã có lần Đức Tiến đưa bài hát đi thì đã bị hỏi là “vì sao đi
nhặt mặt trời” tại sao hình ảnh người đàn bà trong xã hội chủ nghĩa lại xấu xí
như vậy… Tôi muốn giới thiệu như vậy, bởi Đức Tiến cũng như rất nhiều người
khác họ muốn tác phẩm toàn diện của họ không bị cắt xén hay không bị bỏ bớt một
chữ nào. Ở Việt Nam, người ta có thể làm mọi thứ trong sự kiểm duyệt để làm vừa
lòng cấp trên, mà “cấp trên” là một cái gì đó vô hình, mơ hồ…
Nhiều năm trước có lên
tiếng rằng tôi sẽ quyết định những tác phẩm của mình sẽ không chịu chế độ kiểm
duyệt, mà quyết định đưa lên để nói toàn bộ suy nghĩ của mình, tránh tất cả
những gì kiểm duyệt mà có thể làm hại tác phẩm của mình. Sau trường hợp đó, tôi
cũng gặp nhiều khó khăn
N.S Tuấn Khanh
Vũ Hoàng:
Thưa nhạc sĩ Tuấn Khanh thời gian
không còn nhiều, được anh giới thiệu về một bài hát khác, được xem trên video
thấy rất cảm động là bài 12 - Viết Về Những Người Ngư Dân Việt Nam, anh có thể
nói gì về bài này để thính giả có thể hiểu hơn được không ạ?
N.S Tuấn Khanh:
Tôi nhiều năm trước có lên tiếng rằng tôi sẽ quyết định những tác phẩm của mình
sẽ không chịu chế độ kiểm duyệt, mà quyết định đưa lên để nói toàn bộ suy nghĩ
của mình, tránh tất cả những gì kiểm duyệt mà có thể làm hại tác phẩm của mình.
Sau trường hợp đó, tôi cũng gặp nhiều khó khăn, cũng từ đó mà tôi bắt đầu phát
tán những ca khúc khác lên hệ thống internet, đó là những ca khúc thể hiện giá
trị hiện thực.
Bài 12 hay còn được gọi
là Máu Biển Đông, tức là tôi nói về câu chuyện nhiều năm trước, khi mà Trung
Quốc bắt 12 ngư dân Việt Nam và đòi tiền chuộc, ngoài ra còn đập phá tàu của
người ta, Chính phủ VN lại có một thái độ rất yếu ớt, dẫn tới những cuộc biểu
tình của nhân dân trong nước đòi hỏi phải có thái độ mạnh hơn, đồng thời biểu
thị đòi Trung Quốc phải có thái độ tử tế trong chính sách của một quốc gia có
văn minh.
Vì vậy, bài 12 tôi mô tả lại tâm trạng của người Việt Nam trong một
bối cảnh hoàn toàn chúng ta chỉ có thể chịu đựng và chờ một ngày tươi sáng hơn,
để cùng nhau đòi hỏi tiếng nói công lý cho những người ngư dân của mình.
Vũ Hoàng:
Thực sự là trong một thời lượng rất
ngắn ngủi, nhưng Vũ Hoàng tin chắc là thính giả sẽ hiểu hơn trước hết là về con
người của nhạc sĩ Tuấn Khanh và thứ hai nữa là hiểu hơn về một chế độ gọi là âm
nhạc kiểm duyệt tại VN. Một lần nữa, thay mặt thính giả của đài ACTD, Vũ Hoàng
cám ơn nhạc sĩ Tuấn Khanh rất.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks for Comment