********70
NHAC SI, 70 TUYET PHAM PLAYLIST
Thưa
quý thân hữu,
Từ
30 Nhạc Sĩ, 30 Tuyệt Phẩm, playlist này đã được tăng dần, và hôm nay được tăng
một cách nhảy vọt thành 70 Nhạc Sĩ, 70 Tuyệt Phẩm. Tôi đã cố gắng kéo dài
playlis7t này để riêng tặng những quý vị sẽ mua sách KHI ĐỒNG MINH NHẢY VÀO của
Giáo Su Tiến Sĩ Nguyễn Tiến Hưng, bởi vì tôi nghĩ vừa đọc quyển sách hiếm quý
của GS Hưng, và vừa nghe playlist này, thì quả là một điều vô cùng thú vị.
Xin
hẹn gặp thật nhiều thân hữu quý mến trong buổi RMS của Giáo Sư Hưng vào 2 giờ
chiều mai, Chủ Nhật 15 tháng 5, 2016 (Xin xem attachment)
TRẦN
NĂNG PHÙNG
 |
|||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
---------- Forwarded message ----------
From: Ly Bich Pham <lybichpham@yahoo.com>
Date: Sun, May 8, 2016 at 11:33 PM
Subject: Suýt nữa không có Việt Nam Cộng Hòa - Diễn Đàn - Cựu Chiến
Binh - Người Việt Online
To: Phung Tran <phungnangtran@gmail.com>, phungnangtran@yahoo.com,
phungnangtran2@yahoo.com
http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=227540&zoneid=271
Suýt nữa không có Việt Nam Cộng Hòa
Thursday, May 5, 2016 3:13:52 PM
Bài liên quan
Lệnh tối mật thay thế Thủ Tướng Diệm
Nguyễn
Tiến Hưng
(Trích dẫn từ cuốn sách Khi Ðồng Minh Nhảy Vào)
(Trích dẫn từ cuốn sách Khi Ðồng Minh Nhảy Vào)
Ngay trước khi kim đồng hồ chỉ nửa đêm ngày
28 tháng 4, 1955 (ở Saigon là trưa), Tổng Thống Eisenhower và Ngoại Trưởng
Dulles nhận được báo cáo là “giao tranh đã bắt đầu giữa quân đội Quốc Gia và
Bình Xuyên.” Hai ông giật mình, quyết định hủy bỏ “Kế hoạch Collins” nhằm thay
thế Thủ Tướng Diệm, vội vàng ra lệnh cho Tòa Ðại Sứ ở Saigon và Paris ngừng
ngay việc sửa soạn thay đổi chính phủ và phải đốt hết các mật điện nói về việc
này.” Trước đó chỉ mấy giờ, Washington đã gửi chỉ thị cho xúc tiến việc sắp xếp
một chính phủ mới thay chính phủ Diệm.
Năm 1975, nếu những diễn biến trong Tháng Ba đã dẫn tới một Tháng Tư Ðen thì đúng 20 năm trước đó, những biến cố trong Tháng Ba 1955 cũng đã dẫn tới một tình huống hết sức đen tối vào Tháng Tư. Cái khác là năm 1955 thì đối với chính phủ Diệm: Tháng Tư đã bắt đầu thật khó khăn nhưng lại kết thúc thật sáng sủa. Nếu không thì có thể là đã không có Việt Nam Cộng Hòa. Ðó là vì Tướng Paul Ély, tư lệnh quân đội Pháp đã mạnh tay với ông Diệm để yểm trợ đảo chính cho thành công, giúp Bình Xuyên thắng thế và thành lập chính phủ.
Năm 1975, nếu những diễn biến trong Tháng Ba đã dẫn tới một Tháng Tư Ðen thì đúng 20 năm trước đó, những biến cố trong Tháng Ba 1955 cũng đã dẫn tới một tình huống hết sức đen tối vào Tháng Tư. Cái khác là năm 1955 thì đối với chính phủ Diệm: Tháng Tư đã bắt đầu thật khó khăn nhưng lại kết thúc thật sáng sủa. Nếu không thì có thể là đã không có Việt Nam Cộng Hòa. Ðó là vì Tướng Paul Ély, tư lệnh quân đội Pháp đã mạnh tay với ông Diệm để yểm trợ đảo chính cho thành công, giúp Bình Xuyên thắng thế và thành lập chính phủ.
Tháng Ba, 1955 dầu sôi lửa bỏng
Vào thời điểm này, về phía Thủ Tướng Diệm thì ngoài những vấn đề
khó khăn đối với Pháp, còn có vấn đề lớn lao nữa là việc định cư gần một triệu
dân di cư từ ngoài Bắc vào Nam, bất chợt làm tăng dân số Miền Nam lên 7%.
Khi một số dân được đưa lên khai khẩn các khu dinh điền trên cao nguyên, ông Diệm còn bị chỉ trích là mang người Kinh lên chiếm đất của người Thượng. Nhiều người dị nghị là chính quyền Ngô Ðình Diệm kỳ thị Bắc Nam và thiên vị người Công Giáo. Như vậy không những tình hình chính trị mà cà tôn giáo tại Miền Nam thật rối ren. Vào Tháng Ba, các giáo phái thành lập “Mặt Trận Thống Nhất Toàn Lực Quốc Gia.” Quốc Trưởng Bảo Ðại ủng hộ Mặt Trận và thông báo cho Mỹ là ông Diệm không còn hữu hiệu nữa. Ngày 21 Tháng Ba, 1950, Mặt Trận tống đạt một tối hậu thư, đòi ông Diệm trong vòng năm ngày phải thành lập chính phủ mới, gồm đại diện của các lực lượng dân chủ đối lập nếu không họ sẽ biểu tình.
Thành lập xong, đại diện Mặt Trận liên lạc ngay với phía Mỹ để yêu cầu ủng hộ việc đòi ông Diệm phải thành lập chính phủ mới. Tại Saigon, Ðại Sứ Collins tuy là chống biểu tình nhưng khuyên ông Diệm phải thương thuyết để dung hòa với Mặt Trận, như vậy “có thể đổi thù thành bạn.” Thoạt đầu ông Diệm đồng ý, nhưng khi các giáo phái nói là không thể điều đình về những yêu sách của họ, ông Diệm cho ông Collins biết là sẽ dùng vũ lực để giải quyết. Collins không đồng ý, trả lời rằng quân đội sẽ không ủng hộ việc dùng vũ lực và tiếp tục khuyên ông Diệm phải tìm giải pháp ôn hòa.
Khi một số dân được đưa lên khai khẩn các khu dinh điền trên cao nguyên, ông Diệm còn bị chỉ trích là mang người Kinh lên chiếm đất của người Thượng. Nhiều người dị nghị là chính quyền Ngô Ðình Diệm kỳ thị Bắc Nam và thiên vị người Công Giáo. Như vậy không những tình hình chính trị mà cà tôn giáo tại Miền Nam thật rối ren. Vào Tháng Ba, các giáo phái thành lập “Mặt Trận Thống Nhất Toàn Lực Quốc Gia.” Quốc Trưởng Bảo Ðại ủng hộ Mặt Trận và thông báo cho Mỹ là ông Diệm không còn hữu hiệu nữa. Ngày 21 Tháng Ba, 1950, Mặt Trận tống đạt một tối hậu thư, đòi ông Diệm trong vòng năm ngày phải thành lập chính phủ mới, gồm đại diện của các lực lượng dân chủ đối lập nếu không họ sẽ biểu tình.
Thành lập xong, đại diện Mặt Trận liên lạc ngay với phía Mỹ để yêu cầu ủng hộ việc đòi ông Diệm phải thành lập chính phủ mới. Tại Saigon, Ðại Sứ Collins tuy là chống biểu tình nhưng khuyên ông Diệm phải thương thuyết để dung hòa với Mặt Trận, như vậy “có thể đổi thù thành bạn.” Thoạt đầu ông Diệm đồng ý, nhưng khi các giáo phái nói là không thể điều đình về những yêu sách của họ, ông Diệm cho ông Collins biết là sẽ dùng vũ lực để giải quyết. Collins không đồng ý, trả lời rằng quân đội sẽ không ủng hộ việc dùng vũ lực và tiếp tục khuyên ông Diệm phải tìm giải pháp ôn hòa.
Một quyết định táo bạo
Cuối Tháng Ba 1955, bầu không khí Saigon trở nên ngột ngạt sau khi
ông Diệm ban hành sắc lệnh tách Cảnh Sát Biệt Khu Thủ Ðô ra khỏi hệ thống chỉ
huy của Tổng Giám Ðốc Cảnh Sát Quốc Gia Lại Văn Sang. Không thông báo cho đại sứ
Mỹ, ông Diệm bắt đầu xúc tiến kế hoạch truất chức ông Sang và tấn chiếm Trung
Tâm Cảnh Sát, dự định cả hai việc sẽ được thi hành vào ngày 29 Tháng Ba. Thế nhưng
chỉ mấy giờ trước khi kế hoạch bắt đầu, Pháp biết được nên gấp rút can ngăn ông
Diệm, hứa sẽ tìm cách đưa quân đội Bình Xuyên ra khỏi lực luợng cảnh sát. Ðại Sứ
Collins cũng đến gặp ông Diệm để phản đối việc dùng vũ lực. “Nếu Ngài giải quyết
vấn đề bằng cách này,” Collins cảnh cáo, “Ngài sẽ làm một sự sai lầm lớn nhất
trong sự nghiệp của ngài.” Và sự sai lầm đó sẽ mang tới hậu quả trầm trọng vì
“chúng tôi sẽ bị áp lực mạnh mẽ phải ủng hộ việc thay đổi chính phủ ngài.”
Ðêm 29 rạng 30 Tháng Ba, giao tranh giữa Bình Xuyên và quân đội quốc gia đã xảy ra, nhưng vào lúc 3:15 sáng, Tướng Ely áp đặt ngay lệnh ngưng chiến. Ðể biểu dương lực lượng, ông cho xe thiết giáp quần trên đường phố Saigon. Vì đã có giao tranh đem đến đổ máu và chết chóc, Pháp nhân cơ hội này sắp xếp một kế hoạch toàn bộ để dẹp ông Diệm. Một mặt thì thuyết phục Ðại Sứ Collins (cũng là cựu chiến hữu với ông trong Thế Chiến II) để ông này yêu cầu Washington gạt bỏ ông Diệm, mặt khác thì đề nghị Quốc Trưởng Bảo Ðại ở Cannes phải có hành động quyết liệt như cất chức ông Diệm, đồng thời ngấm ngầm yểm trợ lực lượng Bình Xuyên.
Ðêm 29 rạng 30 Tháng Ba, giao tranh giữa Bình Xuyên và quân đội quốc gia đã xảy ra, nhưng vào lúc 3:15 sáng, Tướng Ely áp đặt ngay lệnh ngưng chiến. Ðể biểu dương lực lượng, ông cho xe thiết giáp quần trên đường phố Saigon. Vì đã có giao tranh đem đến đổ máu và chết chóc, Pháp nhân cơ hội này sắp xếp một kế hoạch toàn bộ để dẹp ông Diệm. Một mặt thì thuyết phục Ðại Sứ Collins (cũng là cựu chiến hữu với ông trong Thế Chiến II) để ông này yêu cầu Washington gạt bỏ ông Diệm, mặt khác thì đề nghị Quốc Trưởng Bảo Ðại ở Cannes phải có hành động quyết liệt như cất chức ông Diệm, đồng thời ngấm ngầm yểm trợ lực lượng Bình Xuyên.
Tháng Tư 1955, Ðại Sứ Mỹ Collins đề nghị năm bước
để loại bỏ Thủ Tướng Diệm
Pháp đã thành công trong việc thuyết phục Ðại Sứ Mỹ Collins chống
Thủ Tướng Diệm. Ngày 9 Tháng Tư, 1955 ông Collins gửi Ngoại Trưởng Dulles một
điện văn dài, đề nghị toàn bộ cách giải quyết cuộc khủng hoảng tại
Saigon.
Ðề nghị này gồm hai phần: sắp xếp việc ông Diệm “từ chức,” và thẩm định hậu quả của việc từ chức. Tóm tắt phần một như sau:
Ðề nghị này gồm hai phần: sắp xếp việc ông Diệm “từ chức,” và thẩm định hậu quả của việc từ chức. Tóm tắt phần một như sau:
Ðiện văn số 4448
Ngày 9 tháng 4, 1955
Ngày 9 tháng 4, 1955
Việc sắp xếp cho ông Diệm từ chức gồm 5 bước
đi:
1. Giải quyết vấn đề rút cảnh sát và công an ra khỏi tay Bình Xuyên;
2. Thuyết phục ông Diệm từ chức;
3. Tìm người thay thế ông Diệm làm thủ tướng;
4. Ði tới một thỏa thuận về giải pháp đối với các giáo phái; và
5. Vận động để các giáo phái chấp nhận giải pháp trên.
1. Giải quyết vấn đề rút cảnh sát và công an ra khỏi tay Bình Xuyên;
2. Thuyết phục ông Diệm từ chức;
3. Tìm người thay thế ông Diệm làm thủ tướng;
4. Ði tới một thỏa thuận về giải pháp đối với các giáo phái; và
5. Vận động để các giáo phái chấp nhận giải pháp trên.
Washington chờ xem quân đội có ủng hộ ông Diệm
hay không?
Khuyến cáo của đại sứ rõ ràng, mạch lạc là như vậy, nhưng tại
Washington phản ứng về vụ Bình Xuyên nổ súng thì lại khác. Vào lúc nửa đêm ở
Saigon tức là trưa ở Washington, Ngoại Trưởng Dulles nhận được tin này khi ông
đang ăn trưa với một số dân biểu lưỡng đảng tại Tòa Bạch Ốc: “Ðây là cơ hội
chúng ta đã chờ đợi để tìm hiểu xem ông Diệm có đủ can đảm và quyết tâm hành động
không, và cũng để biết được quân đội Việt Nam có trung thành với ông ta hay
không,” ông Dulles nói với các dân biểu, “Nếu chứng tỏ được hai điều này thì ta
hết lo (we are over the hump); còn nếu như ông thất bại về một trong hai điểm
thì bắt buộc ông ta phải từ chức. Dù sao chúng ta cũng sẽ có câu trả lời.”
TT Eisenhower chỉ thị, “Nếu như ông ta thất bại thì thật là bết bát, nhưng ta cần phải tìm hiểu ngay bây giờ hơn là để muộn về sau, xem quân đội Quốc Gia mà ta tốn phí quá nhiều để phát triển liệu có trung thành với ông ta hay không.”
Trong hoàn cảnh xáo trộn và trước sự chống đối ông Diệm của Ðại Sứ Collins, TT Eisenhower gọi ông Collins về Washington để tham khảo. Trước khi đi, ông Collins còn gửi đề nghị cho TT Eisenhower (ngày 19 Tháng Tư, 1955) là vẫn phải thay thế ông Diệm. Rồi Collins còn đến gặp ông Diệm một lần nữa. Collins báo cáo về Washington là ông đã nói thẳng với ông Diệm rằng chính phủ của ông ta sẽ không thể tồn tại nổi được ba tháng nữa, và nếu cứ tiếp tục như thế này thì loạn lạc là điều trông thấy. Và vì vậy, “Tôi thêm rằng bắt buộc tôi phải báo cáo cho chính phủ tôi rằng hành động của ông Diệm sẽ dẫn tới một cuộc nội chiến.” Theo Collins, ông Diệm đã trả lời rằng mỗi khi ông nhân nhượng và thỏa hiệp thì vấn đề lại trở nên khó khăn hơn.
Vì sợ ông Diệm lợi dụng lúc Collins không có mặt ở Saigon để tấn công Bình Xuyên và đặt Mỹ vào một việc đã rồi nên Collins còn căn dặn ông Diệm là “Ngài nên làm bất cứ điều gì có thể để tránh xảy ra một cuộc xung đột trong khi tôi đi vắng.” Ông Diệm nói lảng đi, phàn nàn rằng nếu như ông đã cất chức Tổng Giám Ðốc Cảnh Sát Lại Văn
Sang ngay từ đầu thì bây giờ tình hình tại Saigon đã có thể kiểm soát được rồi.
Chào tạm biệt, ông Collins cho ông Diệm hay là chính Quốc Trưởng Bảo Ðại sẽ giải nhiệm ông nếu tình hình này cứ kéo dài. Kết thúc bản báo cáo gửi Washington, Collins đề nghị:
“Tôi không thấy, nhắc lại là không thấy, một giải pháp nào khác ngoài việc thay thế ông Diệm cho sớm.”
TT Eisenhower chỉ thị, “Nếu như ông ta thất bại thì thật là bết bát, nhưng ta cần phải tìm hiểu ngay bây giờ hơn là để muộn về sau, xem quân đội Quốc Gia mà ta tốn phí quá nhiều để phát triển liệu có trung thành với ông ta hay không.”
Trong hoàn cảnh xáo trộn và trước sự chống đối ông Diệm của Ðại Sứ Collins, TT Eisenhower gọi ông Collins về Washington để tham khảo. Trước khi đi, ông Collins còn gửi đề nghị cho TT Eisenhower (ngày 19 Tháng Tư, 1955) là vẫn phải thay thế ông Diệm. Rồi Collins còn đến gặp ông Diệm một lần nữa. Collins báo cáo về Washington là ông đã nói thẳng với ông Diệm rằng chính phủ của ông ta sẽ không thể tồn tại nổi được ba tháng nữa, và nếu cứ tiếp tục như thế này thì loạn lạc là điều trông thấy. Và vì vậy, “Tôi thêm rằng bắt buộc tôi phải báo cáo cho chính phủ tôi rằng hành động của ông Diệm sẽ dẫn tới một cuộc nội chiến.” Theo Collins, ông Diệm đã trả lời rằng mỗi khi ông nhân nhượng và thỏa hiệp thì vấn đề lại trở nên khó khăn hơn.
Vì sợ ông Diệm lợi dụng lúc Collins không có mặt ở Saigon để tấn công Bình Xuyên và đặt Mỹ vào một việc đã rồi nên Collins còn căn dặn ông Diệm là “Ngài nên làm bất cứ điều gì có thể để tránh xảy ra một cuộc xung đột trong khi tôi đi vắng.” Ông Diệm nói lảng đi, phàn nàn rằng nếu như ông đã cất chức Tổng Giám Ðốc Cảnh Sát Lại Văn
Sang ngay từ đầu thì bây giờ tình hình tại Saigon đã có thể kiểm soát được rồi.
Chào tạm biệt, ông Collins cho ông Diệm hay là chính Quốc Trưởng Bảo Ðại sẽ giải nhiệm ông nếu tình hình này cứ kéo dài. Kết thúc bản báo cáo gửi Washington, Collins đề nghị:
“Tôi không thấy, nhắc lại là không thấy, một giải pháp nào khác ngoài việc thay thế ông Diệm cho sớm.”
Những giờ phút cam go
Ðại Sứ Collins về tới Washington ngày Thứ Năm, 21 Tháng Tư. Ngày
22 Tháng Tư, ông dùng bữa ăn trưa với TT Eisenhower, và sau đó gặp Ngoại Trưởng
Dulles cùng với các đại diện Bộ Quốc Phòng và Trung Ương Tình Báo để 'lobby' chống
ông Diệm. Ông nhắc lại quan điểm của ông một cách mãnh liệt và cứng rắn hơn trước
là Mỹ phải thay thế ông Diệm và có kế hoạch hành động ngay tức khắc. Trước áp lực
mạnh mẽ của Collins, vừa là đặc ủy của Tổng Thống, vừa là đại sứ, lại là chứng
nhân có mặt tại chỗ để nhận xét, nên sau cùng ông ta đã thắng thế. Ngày 27
Tháng Tư, ông Dulles đã đồng ý một cách lưỡng lự. Ông chấp thuận một mật điện
do Bộ Ngoại Giao soạn thảo ra lệnh thay thế Thủ Tướng Diệm. Ông Young viết lại
rằng: “Chẳng một ai trong chúng tôi thật sự tin tưởng vào bức điện đó, nhưng
chúng tôi phải đối diện với những đề nghị mạnh mẽ của Collins và ưu thế của ông
là ông ta đã đến tòa Bạch Ốc ngay hôm sau ngày ông từ Sàigon về tới
Washington.”
Mật điện lịch sử ngày 27 Tháng Tư, 1955: thay
thế Thủ Tướng Diệm
Bức điện ngày 27 Tháng Tư, 1955 cho phép sắp xếp thay thế Thủ Tướng
Diệm trích dẫn ở phần Phụ Lục là một văn kiện lịch sử hết sức quan trọng. Nó giống
như mật điện ngày 24 tháng 8, 1963 vào lúc sắp xếp việc đảo chánh. Sau đây là
tóm tắt:
Bộ Ngoại Giao
Ngày 27 tháng 4, 1955
“Tướng Collins và Ely phải thông báo cho Thủ Tướng Diệm biết rằng vì lý do ông không thành lập được một chính phủ liên hiệp có cơ sở rộng rãi và ông bị người Việt chống đối, chính phủ Hoa kỳ và Pháp không còn đủ tư thế để ngăn ngừa việc ông phải từ chức. Những đức tính yêu nước của ông vẫn có giá trị tiềm năng lớn đối với Việt Nam, và chúng ta hy vọng rằng ông sẽ hợp tác với bất kỳ chinh phủ mới nào được chỉ định...
“Chúng tôi tạm đề nghị một tân chính phủ như sau:
1) Nội các: quyền hành pháp đầy đủ trao cho [Trần Văn] Ðỗ hoặc [Phan Huy] Quát làm thủ tướng và phó thủ tướng...
2) Một Hội Ðồng Tư Vấn khoảng từ 25 đến 35 đại diện các phe nhóm, gồm cả các giáo phái... và
Một Quốc Hội Lâm Thời: một cơ chế gần như một Quốc Hội Lập Pháp, gồm những người đã trù liệu được bầu ra hay chỉ định theo lịch trình...”
Dulles
Bộ Ngoại Giao gửi mật điện đi vào lúc 6 giờ chiều ngày 27 tháng 4
(giờ Washington). Thế nhưng khi chỉ thị vừa được gửi đi là tin tức này đã lọt
ra ngoài nên ông Diệm biết được nên đã hành động kịp thời.
Những giờ phút quyết liệt cuối Tháng Tư, 1955
Theo tác giả Mark Moyar trong cuốn Triumph Foresaken (xuất bản năm
2006) thì: “Trong mấy giờ đồng hồ hết sức cam go sau khi gửi mật điện này,
Washington nhận được rất nhiều điện văn dồn dập do Landsdale gửi. Trong điện
văn đầu, Landsdale khẳng định rằng nếu bỏ ông Diệm, uy tín Hoa Kỳ sẽ bị tổn
thương ở Việt Nam tới mức không chính phủ mới nào có thể tồn tại được nữa. Rồi
ngay trước khi kim đồng hồ chỉ nửa đêm giờ Washington (Saigon là trưa)
Landsdale báo cáo là “giao tranh đã bắt đầu giữa quân đội Quốc Gia và Bình
Xuyên.” TT Eisenhower và Ngoại Trưởng Dulles nghe vậy giật mình, quyết định
đình chỉ kế hoạch Collins, vội vàng ra lệnh cho Saigon và Paris ngừng ngay việc
sửa soạn thay đổi chính phủ và phải đốt hết các mật điện nói về việc
này.”
Về thời điểm này, tác giả Joseph Buttinger trong cuốn “Vietnam, A Dragon Embattled” nhận xét:
“Trong sự tranh đấu để thu hồi và bảo vệ được quyền bính, ông Diệm đã trải qua nhiều giai đoạn bất trắc và khổ cực. Tuy nhiên, cho dù cả trong những tuần lễ trước cuộc đảo chánh và ám sát ông năm 1963, ông Diệm cũng đã không bị gian lao, cay đắng bằng trong tháng 4, 1955.”
Về thời điểm này, tác giả Joseph Buttinger trong cuốn “Vietnam, A Dragon Embattled” nhận xét:
“Trong sự tranh đấu để thu hồi và bảo vệ được quyền bính, ông Diệm đã trải qua nhiều giai đoạn bất trắc và khổ cực. Tuy nhiên, cho dù cả trong những tuần lễ trước cuộc đảo chánh và ám sát ông năm 1963, ông Diệm cũng đã không bị gian lao, cay đắng bằng trong tháng 4, 1955.”
May mắn cho Thủ Tướng Diệm trong ngày 30 Tháng
Tư, 1955
Trước khi rời Saigon về Washington (ngày 20 Tháng Tư), theo tác giả
Mark Mayar trong sách đã viện dẫn, Ðại Sứ Collins có nói với Cao Ủy Pháp Ely rằng:
Hoa Kỳ đã quyết định ông Diệm phải từ chức. Theo sự thỏa thuận này, ngày 30
Tháng Tư, Ely tới gặp Quyền Ðại Sứ Randolph Kidder để yêu cầu Hoa Kỳ cộng tác với
Pháp trong việc dẹp ông Diệm. Lúc ấy, Kidder không biết chính sách của
Washington diễn biến ra sao vì trước khi rời Saigon, Collins chỉ nói với Kidder
là “thượng cấp còn đang bàn định về những kế hoạch mới của Hoa Kỳ tại Việt
Nam,” và lúc này Collins còn đang bàn bạc, vận động tại Washington. Thế nhưng,
vì đã tận mắt thấy ông Diệm đang thành công, Kidder trả lời thẳng thừng cho Ely
là “Không, Hoa Kỳ sẽ không cộng tác trong việc dẹp ông Diệm.” Về sau, Kidder kể
lại, “Lúc ấy tôi thực không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phải tự quyết định
lấy về chính sách của Hoa Kỳ, vì nếu trả lời là ‘tôi không biết’ thì thật là buồn
cười.” Ely vô cùng giận dữ và phản đối, cho rằng Hoa Kỳ đã bội ước, vì chính
ông đã nhận được sự đồng ý của Tướng Collins về việc thay thế ông Diệm. Thái độ
phẫn nộ của Ely cũng giống như lúc ông đã hết sức bất mãn về sự hứa hẹn của tướng
Radford là sẽ can thiệp vào Ðiện Biên Phủ, rồi không làm như vậy. Dù Ely phản
kháng, Kidder vẫn giữ nguyên lập trường là Hoa Kỳ ủng hộ ông Diệm chứ không bắt
tay với Pháp để dẹp ông đi.
Rất may cho Thủ Tướng Diệm và còn may hơn nữa cho triển vọng thành lập VNCH: cũng theo Mayar, nếu như trong buổi họp ngày 30 Tháng Tư, Kidder đã nói thật với Ely rằng: Tòa Ðại Sứ thực sự chưa nhận được những hướng dẫn về chính sách của Hoa kỳ đối với ông Diệm vào lúc ấy (ngoài lệnh hủy công điện ngày 27 Tháng Tư) thì rất có thể ông Ely đã có những biện pháp mạnh mẽ để dẹp ông Diệm hơn là đã nhân nhượng ông ta. Ngoài ra, giả như Ðại Sứ Collins không về Washington và có mặt tại buổi họp với Ely hôm ấy thì rất có thể là Collins đã đồng ý với Ely rồi. (Sự việc này cho ta một bài học: hành động của đại sứ Mỹ có mặt tại chỗ là hết sức quan trọng).
Năm năm sau, trong một bức thư gửi TT Diệm (1960), TT Eisenhower còn nhắc tới sự cương quyết và thành công của Thủ Tướng Diệm năm 1955:
“Chúng tôi đã chứng kiến sự can đảm và táo bạo mà ngài và nhân dân Việt Nam đã biểu dương để đạt tới độc lập trong một tình huống nguy hiểm đến độ nhiều người đã coi như là vô vọng. Chúng tôi còn ngưỡng mộ khi tình trạng hỗn loạn ở Miền Nam đã nhường chỗ cho trật tự, và tiến bộ đã thay thế cho tuyệt vọng, tất cả với một tốc độ thật nhanh chóng.”
Rất may cho Thủ Tướng Diệm và còn may hơn nữa cho triển vọng thành lập VNCH: cũng theo Mayar, nếu như trong buổi họp ngày 30 Tháng Tư, Kidder đã nói thật với Ely rằng: Tòa Ðại Sứ thực sự chưa nhận được những hướng dẫn về chính sách của Hoa kỳ đối với ông Diệm vào lúc ấy (ngoài lệnh hủy công điện ngày 27 Tháng Tư) thì rất có thể ông Ely đã có những biện pháp mạnh mẽ để dẹp ông Diệm hơn là đã nhân nhượng ông ta. Ngoài ra, giả như Ðại Sứ Collins không về Washington và có mặt tại buổi họp với Ely hôm ấy thì rất có thể là Collins đã đồng ý với Ely rồi. (Sự việc này cho ta một bài học: hành động của đại sứ Mỹ có mặt tại chỗ là hết sức quan trọng).
Năm năm sau, trong một bức thư gửi TT Diệm (1960), TT Eisenhower còn nhắc tới sự cương quyết và thành công của Thủ Tướng Diệm năm 1955:
“Chúng tôi đã chứng kiến sự can đảm và táo bạo mà ngài và nhân dân Việt Nam đã biểu dương để đạt tới độc lập trong một tình huống nguy hiểm đến độ nhiều người đã coi như là vô vọng. Chúng tôi còn ngưỡng mộ khi tình trạng hỗn loạn ở Miền Nam đã nhường chỗ cho trật tự, và tiến bộ đã thay thế cho tuyệt vọng, tất cả với một tốc độ thật nhanh chóng.”
__._,_.___
