NHỚ MỘT CHIỀU XUÂN -Nguyễn Văn Đông -Bích
Vân & Anh Tuấn
https://www.youtube.com/playli
NHAC XUAN PLAYLIST
https://www.youtube.com/
 |
|||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
---------- Forwarded message
----------
From: LIEN BINH DINH <
Date: 2017-12-28 5:54 GMT-08:00
From: LIEN BINH DINH <
Date: 2017-12-28 5:54 GMT-08:00
Thăm mộ Linh Mục Alexandre
De Rhôdes: ân nhân của người Việtnam, người đã cộng tác phát minh
ra chữ Quốc Ngữ Việt Nam
Xin cám ơn người, vị đại ân nhân của những
người con nước Việt. Xin tri ân người với lòng kính yêu sâu sắc: Linh
Mục Alexandre de Rhodes
Câu chuyện về người con đất Việt tìm thăm lại
mộ ngài Alexandre de Rhodes ở miền đất xa xôi, làm cho người đọc cảm thấy ấm
lòng.
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
Anh Trường là hướng dẫn viên du lịch, đi nhiều
nơi, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa nhưng trong lòng vẫn mong ngóng về một điều
bấy lâu, đó là được tới tận nơi ngài Alexandre De Rhodes an nghỉ, đặt lên mộ
ngài một bó hoa và nói nên lời cảm tạ từ đáy lòng.
“Từ thuở còn sinh viên, khi được học về nguồn gốc chữ quốc ngữ
mà chúng ta có được để sử dụng một cách dễ dàng và tiện lợi như ngày nay. Tôi
đã thầm cảm ơn những nhà truyền giáo phương Tây, đặc biệt là Alexandre de
Rhodes, người đã có đóng góp lớn lao trong việc hoàn thiện hệ thống bảng chữ
cái cho người Việt Nam của chúng ta.
Và may mắn thay, trong chuyến đi Iran lần này.
Một cơ duyên vô cùng quý báu đã giúp tôi có cơ hội đến viếng thăm ngôi mộ, nơi
yên nghỉ của ông trong một nghĩa trang nằm ở ngoại ô của thành phố Esfahan,
Iran.
Vùng đất Esfahan, Iran nơi ngài Alexandre de
Rhodes an nghỉ. Ảnh google map
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
SỰ CHỈ GIÚP CỦA NHỮNG NGƯỜI BẠN TỐT BỤNG
Từ lời gợi ý của một chị bạn, chúng tôi biết
được thông tin về ngôi mộ của Alexandre de Rhodes được an táng trong một nghĩa
trang Công Giáo của người Armenia tại Esfahan. Nhưng do thời gian lưu lại nơi
đây khá ngắn, vì thế hy vọng được đến viếng thăm ngôi mộ của ông là khá mong
manh cho chúng tôi.
Khi nghe chúng tôi nói về ước nguyện của mình,
cô Malih- một hướng dẫn viên người Iran vô cùng thông cảm và hết sức tận tình
giúp đỡ. Mặc dù với thâm niên hơn 10 năm làm nghề hướng dẫn viên, đã đưa biết bao
nhiêu đoàn khách từ khắp năm châu đến thăm Esfahan, nhưng là người Hồi giáo cho
nên cô chưa hề biết đến thông tin về khu nghĩa trang người Công Giáo Armenia
nằm ở đâu. Và cô cũng không hề biết đến thông tin nào về Alexandre de Rhodes.
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
Người đã giúp anh Trường có được tờ giấy phép
vào thăm mộ ngài Alexandre de Rhodes
Sau quá trình tìm kiếm, thông qua một người bạn gái gốc Armenia, cô Mila hỏi thăm được địa chỉ của nghĩa trang. Nhưng vấn đề là không phải ai cũng được vào thăm nghĩa trang. Mà cần phải có sự đồng ý của người quản lý ở nghĩa trang.
Sau quá trình tìm kiếm, thông qua một người bạn gái gốc Armenia, cô Mila hỏi thăm được địa chỉ của nghĩa trang. Nhưng vấn đề là không phải ai cũng được vào thăm nghĩa trang. Mà cần phải có sự đồng ý của người quản lý ở nghĩa trang.
Một lần nữa, chúng tôi may mắn gặp được một vị
quản lý ở nhà thờ Vank, ông đã nhiệt tình viết cho chúng tôi một tờ giấy phép
để xuất trình cho người quản lý ở nghĩa trang.
Cầm tờ giấy trên tay, chúng tôi vội vàng đi về phía ngoại ô thành phố Esfahan. Nơi có nghĩa trang của cộng đồng người Armenia sống tại đây.
Cầm tờ giấy trên tay, chúng tôi vội vàng đi về phía ngoại ô thành phố Esfahan. Nơi có nghĩa trang của cộng đồng người Armenia sống tại đây.
NƠI NGƯỜI NẰM XUỐNG
Trước mặt chúng tôi là một nghĩa trang rộng
lớn. Những dãy mộ xếp hàng dài nối bên nhau mênh mông. Chúng tôi biết là sẽ
không dễ dàng để tìm ra vị trí lăng mộ của Ngài. Chúng tôi tìm gặp một cụ già
quản mộ ở đây dò hỏi. Cụ nhanh chóng lên xe đưa chúng tôi đến ngôi mộ có tên Alexandre de Rhodes….
Đường vào nghĩa trang nơi ngài Alexandre de
Rhodes an nghỉ
Đường vào nghĩa trang nơi ngài Alexandre de
Rhodes an nghỉ
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
Hôm chúng tôi đến, là ngày đầu năm mới của tết cổ truyền Nowruz của người Ba Tư (Iran), một vài ngôi mộ gần đấy được đặt những chậu hoa. Còn ngôi mộ của Cụ không có một cành hoa nào, đó chỉ là một nấm mồ nhỏ làm bằng một tảng đá hình chữ nhật nằm khép mình khiêm tốn bên những ngôi mộ khác.
Anh Trường cùng mọi người mua hoa trước khi đến thăm mộ ngài Alexandre de Rhodes
Một niềm xúc cảm thân thương nghẹn ngào mà tôi không thể tả thành lời đang tuông chảy trong tôi. Đây là nơi an nghỉ của người đã có đóng góp vô cùng to lớn cho dân tộc Việt Nam. Dưới lớp đất ấy là thi hài của một người phương Tây xa lạ.
Ông đã mất từ gần 4 thế kỉ trước nhưng ông là
người đã giúp cho dân tộc Việt Nam có được một bảng chữ cái với các thanh sắc
uyển chuyển nhẹ nhàng, nhằm để ghi lại và diễn đạt tiếng mẹ Việt Nam.
Mộ ngài Alexandre de Rhodes
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
Đặt một chậu hoa tím mua được trong một hiệu bán hoa tết của người Iran lên mộ Cụ. Chúng tôi không ai nói lời nào. Nhưng giữa chúng tôi có một sự đồng cảm sâu sắc. Chấp tay lên ngực, tôi khẻ cúi đầu xin gửi đến người một lời tri ân sâu sắc.
Nhìn thái độ thành khẩn và tôn kính của chúng
tôi dành cho người nằm dưới nấm mộ. Người quản trang hỏi cô Malih: ông ấy là ai mà chúng tôi có vẽ tôn kính thế.
Và ông đã vô cùng ngạc nhiên khi biết rằng đây là người đã có công hoàn thiện bản chữ cái cũng như xuất bản những quyển tự điển Việt -Bồ- La tinh đầu tiên cho người Việt Nam từ những năm 1651.
Và ông đã vô cùng ngạc nhiên khi biết rằng đây là người đã có công hoàn thiện bản chữ cái cũng như xuất bản những quyển tự điển Việt -Bồ- La tinh đầu tiên cho người Việt Nam từ những năm 1651.
Người con Đất Việt đặt lên mộ ngài bó hoa tươi
thắm với tấm lòng thành kính
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
NGƯỜI QUẢN NGHĨA TRANG
Qua cuộc chuyện trò, tôi đuợc biết người quản
trang có tên gọi là Rostam Gharibian, ông đã làm việc ở đây được 17 năm.
Tôi hỏi, trong 17 năm đó có bao giờ ông thấy ai là con cháu hay
người thân của ngài Alexandre de Rhodes đến viếng mộ ông ấy hay không.
Thoáng chút đăm chiêu, ông trả lời rằng: vì là một thầy tu cho
nên khi mất đi cũng như bao người khác Alexandre de Rhodes cũng không có vợ
con. Và họ hàng thì cũng ở xa tít tận châu âu cho nên chắc cũng không ai còn
nhớ.
Vì thế trong 17 năm nay ông cũng chưa hề nghe
thấy một người họ hàng hay con cháu nào của ông đến thăm. Chỉ thĩnh thoảng đôi
khi ông thấy có một vài người Việt Nam đến viếng mà khi đó thì ông cũng không
biết họ là ai và có quan hệ như thế nào với người đã mất…
Anh Trường cùng người quản trang
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
THAY LỜI TRI ÂN
Theo truyền thống của những người Iran, tôi
lấy một ít nước rửa lên nấm mồ của Cụ. Những giọt nước mát trong chảy lên bia
mộ Cụ tựa như lời thì thầm của chúng tôi xin gửi đến người. Cả một đời Cụ
cống hiến vì đạo. Và trong quá trình truyền giáo, với mục đích mong muốn truyền
tải những thông điệp trong kinh thánh một cách dễ dàng hơn.
Ông đã không quản khó nhọc để tìm cách sáng
tạo ra bảng chữ cái tiếng Việt. Và đến khi cuối đời, Ngài đã lặng lẽ nằm lại
nơi xứ người. Có lẽ giờ đây Cụ không còn một người bà con họ hàng nào nhớ
đến Cụ để thỉnh thoảng ghé thăm chăm nom nấm mồ của Cụ nữa, nhưng có
lẽ Cụ cũng ấm lòng khi biết rằng vẫn còn đó những người con nước Việt.
Vẫn còn đó: hơn 94 triệu người con nước Việt
trên khắp 5 châu sẽ Mãi Mãi không bao giờ quên ơn Ngài. Vị đã có công vĩ
đại trong việc chấm dứt 1000 năm tăm tối, 1000 năm khốn khó khi những người
Việt phải đi mượn chữ Tàu ghi lại tiếng Việt.
Những người con đất Việt kính cẩn nghiêng mình
trước mộ Ngài ALEXANDRE DE RHODE
 |
Imgur: The magic of the Internet
|
Và giờ đây, hạnh phúc thay. Chúng ta đã có
được bảng chữ cái của riêng mình. Một bảng chữ cái dựa trên các ký tự La Tinh
nhưng vô cùng uyển chuyển và dễ học.
Xin cám ơn Ngài, vị đại ân nhân của những
người con nước Việt. Xin tri ân Ngài với lòng kính yêu sâu sắc: Alexandre de
Rhodes !”
Esfahan, Iran. 21/3/2017
Theo Saigonbuoisang.
2-
Trong
ánh nắng ban trưa, chúng tôi kính cẩn nghiêng mình trước ngôi mộ, ai cũng thấy
dâng lên trong lòng mình những cảm xúc bâng khuâng khó tả.
Tưởng niệm:
Nguồn: https://vi.wikipedia.or
Tem
tưởng niệm Alexandre de Rhodes của Việt Nam Cộng hòa
Năm
1943 chính quyền thuộc địa Đông Dương phát hành con tem 15 xu và 30 xu để tôn
vinh những đóng góp của ông trong quá trình phát triển tiếng Việt.
Năm
1960 Chính quyền Việt Nam Cộng hòa cũng phát hành một bộ 4 con tem kỷ niệm
300 năm ngày mất của ông, nhưng ra trễ 1 năm (phát hành ngày 5 tháng 11 năm
1961). Tên ông được đặt cho một trường trung học và một con đường ở Sài Gòn gần
Dinh Độc Lập.
Ngo-quyen.org tổng
hợp
3-
Giáo sĩ Alexandre De Rhôdes sinh năm 1593 tại
Avignon, Pháp Quốc. Sau khi tốt nghiệp trung học lúc lên 18, năm 1612 vào tu
tại Đại Chủng Viện dòng Tên ở Roma. Sau khi thụ phong Linh Mục, Ngài được gởi
sang truyền giáo tại Á Châu.
Ngày 4-4-1916 Ngài rời Lisbonne, Tây Ban Nha
bằng tàu Saint Thérèse, lẽ ra theo dự định, Ngài được gởi sang Nhật, nhưng
chính quyền Nhật lúc bấy giờ thẳng tay ngăn cấm các Giáo sĩ; có trường hợp một
Giáo sĩ vừa mới đến, họ buộc phải lội xuống hồ nước vào mùa đông nên phải chết
cóng, do vậy Giáo sĩ Đắc Lộ được gởi vào Việt Nam từ Ma Cao, Trung Hoa.
Năm 1924 Ngài đến Quảng Nam gặp Cha Di
Pina người Ý ở Hải Phố, Quảng Nam. Nhờ Cha Di Pina, Ngài được học tiếng Việt
trong 5 tháng và có thể giảng đạo. Năm 1625 Ngài đã rữa tội cho bà Minh Đức
Dương Thái Phi, vợ bé của Chúa Nguyễn Hoàng. Từ 19-3-1627 đến tháng 5-1630 tại
Thanh Hoá Ngài đã rữa tội cho 5,ooo người vì thế bị đuổi khỏi Bắc Trung Phần
Việt Nam...
Chữ Quốc Ngữ từ lúc ban đầu không do Giáo sĩ
Đắc Lộ phát sinh ra, nhưng do hai Giáo sĩ Gaspar d'Amiral người Ý và
Antonio Barbosa người Tây Ban Nha tạo ra. Giáo sĩ Antonio Barbosa soạn ra quyển
tự điển Bồ-Việt, còn Giáo sĩ Gaspar d'Amiral làm ra cuốn Việt-Bồ, nhưng cả hai
quyển nầy chỉ mới viết tay, Giáo sĩ Đắc Lộ là người cải tác, hệ thống hoá lại
cho hoàn hảo và đã in ra vào năm 1652 tại Roma. Theo nguyên văn Ngài nói :"Đây
là việc làm không dể".
Đây là tác phẫm đầu tay. Cuốn thứ hai cũng in
tại Roma là quyển Văn Phạm Việt Nam và cuốn thứ ba là sách Giáo lý song ngữ
Việt-Latin.
Các Giáo Sĩ đã dùng 23 mẫu tự Latin để
làm thành chử Quốc Ngữ gồm A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y,
không có chử J W Z.
Sau nầy các nhà điều chỉnh đã loại bỏ thêm chử F.
Ngoài ra còn thêm các mẫu tự Ă Â Đ Ê Ô Ơ Ư và 5 dấu: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng; như vậy trong chử Quốc Ngử có 29 mẫu tự: A Ă Â B C D Đ E Ê G H I K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V X Y.
Xin trích một đoạn trong quyển sách Giáo Lý (Catechism) do Giáo Sĩ Đắc Lộ biên soạn được ấn loát vào năm 1651 tại Rome dày 324 trang. Đây là cuốn sách văn xuôi đầu tiên của nền văn hoá Việt Nam và là nền móng cho sự điều chỉnh để trở nên hoàn hảo sau nầy:
" Dies Primus (Tiếng Latin) Ngày Thứ Nhít.
Ta cầu cù đức Chúa blời giúp ức cho ta biết tỏ tuàng đạo Chúa là nhưàng nào, vì bậy ta phải...ở thế nầy chẳng có ai foú lâu, vì chưng kẻ đến bảy tám mươi tuổi chẳng có nhèo, vì bậy ta nên tìm đàng nào cho ta được foú lâu, là kiếm ... foú bậy, thật là viẹ người cuến tử, khác phép thế gian nầy, dù mà làm cho người được phú qúi... chẳng làm được cho ta ngày fau."
Phần có 3 dấu chấm... là chử qúa mờ, không thể đọc được.
Qua đoạn văn trên, chúng ta thấy có sự khác biệt khi Giáo Sĩ bắt đầu viết chử Quốc Ngử và bây giờ.
Thứ Nhít Thứ Nhứt
Cù
Ức
Blời
Tỏ Tuầng Tỏ Tường
Bậy
Việ
Cuên Tử Quân Tử
Foú
Ngày Fau Ngày Sau
Sau nầy các nhà điều chỉnh đã loại bỏ thêm chử F.
Ngoài ra còn thêm các mẫu tự Ă Â Đ Ê Ô Ơ Ư và 5 dấu: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng; như vậy trong chử Quốc Ngử có 29 mẫu tự: A Ă Â B C D Đ E Ê G H I K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V X Y.
Xin trích một đoạn trong quyển sách Giáo Lý (Catechism) do Giáo Sĩ Đắc Lộ biên soạn được ấn loát vào năm 1651 tại Rome dày 324 trang. Đây là cuốn sách văn xuôi đầu tiên của nền văn hoá Việt Nam và là nền móng cho sự điều chỉnh để trở nên hoàn hảo sau nầy:
" Dies Primus (Tiếng Latin) Ngày Thứ Nhít.
Ta cầu cù đức Chúa blời giúp ức cho ta biết tỏ tuàng đạo Chúa là nhưàng nào, vì bậy ta phải...ở thế nầy chẳng có ai foú lâu, vì chưng kẻ đến bảy tám mươi tuổi chẳng có nhèo, vì bậy ta nên tìm đàng nào cho ta được foú lâu, là kiếm ... foú bậy, thật là viẹ người cuến tử, khác phép thế gian nầy, dù mà làm cho người được phú qúi... chẳng làm được cho ta ngày fau."
Phần có 3 dấu chấm... là chử qúa mờ, không thể đọc được.
Qua đoạn văn trên, chúng ta thấy có sự khác biệt khi Giáo Sĩ bắt đầu viết chử Quốc Ngử và bây giờ.
Thứ Nhít Thứ Nhứt
Cù
Ức
Blời
Tỏ Tuầng Tỏ Tường
Bậy
Việ
Cuên Tử Quân Tử
Foú
Ngày Fau Ngày Sau
Về sau, Giám Mục Taberd, Linh Mục
Ravier, Grenibrel, Cordier, Ông Huỳnh Tịnh Của và Pétrus Trương Vĩnh Ký đã điều
chỉnh lại cho hoàn hảo.
Năm 1838, Giám Mục Taberd đã soạn quyễn tự điển Việt -La và La-Việt gồm 732 trang.
Năm 1888, ông Pétrus Trương Vĩnh Ký, người rành tiếng Latinh, Hy Lạp, Pháp, Anh, Tàu, Nhật Bản đã cổ vũ cho việc dùng chử Quốc Ngử thay tiếng Nôm vì rất khó viết, khó học, chỉ có 5% người dân biết viết, biết đọc !
Năm 1898, Linh Mục Genibrel soạn quyễn tự điển Pháp-Việt.
Ông Huỳnh Tịnh Của (1834-1907) đã soạn quyển tự điển Việt đầu tiên, đây là nền móng cho những loại tự điển nầy về sau
Vào năm 1931, nhà sách Khai Trí đã cho phát hành cuốn tự điển La-Việt gồm 1272 trang, đây là cuốn đầy đủ nhất từ trước đến nay.
Năm 1934, Giáo Sĩ Cordier cũng đã ấn hành cuốn tự điển Pháp-Việt.
Chử Quốc Ngữ có những ưu điểm mà tiếng Anh không có; mổi chử, dù dài, vẫn phát 1 âm, ví dụ chử "nghiêng" có tới 7 mẩu tự, nhưng chỉ phát 1 âm và người nghe hiểu và viết lại được liền, không như tiếng Anh, mỗi lần xưng tên, phải đánh vần, người kia mới biết, rất bất tiện, nhất là khi nói trên điện thoại.
Về cách phát âm 5 dấu sắc huyền hỏi ngã nặng thì với người ngoại quốc rất khó, khó như người Việt đã trên 18 tuổi sang Hoa Kỳ, lưởi đã cứng, dù nói tiếng Pháp lưu loát, khi nói chuyện với Mỹ, đôi khi phải dùng động từ quơ, quơ cả hai tay !
Cô Ỷ Lan làm việc tại Phòng Thông Tin Phật Giáo thuộc GHPGVNTN Văn Phòng II Viện Hoá Đạo Hải Ngoại tại Paris đã đưa ra nhận xét trong tiếng Việt có những cái thật vô lý:
Anh Không Quân bay giữa bầu trời thì lại không có quần (Không Quần), rủi có chuyện gì xảy ra phải búng dù, người bên dưới nhìn lên, coi kỳ lắm!
Trái lại anh Hải Quân ở ngoài biển khơi phải ăn mặc cho thoáng hơn để bơi khi hữu sự, thì lại mặc hai quần (Hải Quân).
Điều nầy chứng tỏ cách phát âm 5 dấu của tiếng Việt rất khó đối với người ngoại quốc và các cháu người Việt ở thế hệ hai tại Hoa Kỳ khi nói tiếng Việt, đôi khi người nghe không thể hiểu được vì bị trở ngại lúc phát âm 5 dấu nầy không chỉnh!
Trong tiếng Anh và Tiếng Việt có sự trùng hợp lý thú, đó là động từ cắt,cut; đồng nghĩa, đồng âm và chử dài nhất trong tiếng Anh cũng chỉ phát ra 1 hoặc 2 âm, chử smiles, những nụ cười, dài hơn 1 mile !
Năm 1627 Giáo sĩ Đắc Lộ là người đã tặng đồng hồ qủa quýt và cuốn hình học cho Chúa Trinh Tráng ở Đàng Ngoài.
Vào năm 1642, Chúa Nguyễn Phúc Lan ở Đàng Trong (lúc đó bản đồ Việt Nam mới đến Phú Yên) mời Giáo Sĩ vào cung điện dạy môn đại số, sau khi Giáo Sĩ tặng Chúa vài đồng hồ qủa quýt, nhưng ban đêm lại giảng đạo, bị Chúa đuổi ra khỏi thành phố Huế, phải chạy vào Đà Nẳng.
Giáo Sỉ là con người thông minh, đẹp trai mà chẳng được Công Chúa nào tỏ tình như Công Chúa Mai Hoa dưới thời Hậu Lê đã ngỏ ý muốn cầu hôn với Linh Mục Ordonez de Cevallos và Chúa Trịnh Tráng cũng đã mời Giáo Sĩ Baldinotti thuộc Dòng Tên định cư luôn !
Có người hỏi thời Vua Tự Đức, Giám Mục nào đã xây dựng trại cùi để cứu giúp kẻ cùng khổ bị xã hội ruồng bỏ ?
Xin thưa đó là Giám Mục Retord cai quản giáo phận Hànội, Ngài đã xây cất 20 căn nhà tại Vĩnh Trì vào năm 1851, bốn năm sau khi Vua Tự Đức lên ngôi (1847-1883) để làm bệnh viện cho người cùi xấu số !
Đến năm 1930, Cha Jean Cassaigne đã thành lập trại cùi tại Di Linh, Lâm Đồng. Ngài bị lây bệnh và mất tại đó sau khi làm Giám Mục Địa Phận Sàigòn.
Trong năm 1971 đã có tới 6189 Nữ Tu phục vụ tại 41 bệnh viện với 7000 bệnh nhân, 239 trạm phát thuốc miển phí, 36 nhà bảo sanh, 9 trại cùi với 2500 bệnh nhân, 82 cô nhi viện với 11.000 em và 29 nhà dưởng lảo.
Các Nử Tu dòng Thánh Phao Lô đã lăn xả vào phục vụ tại các Viện Bào Lao.
Các Sư Huynh dòng Lasan đã giáo dục, đào tạo nhiều thanh niên ưu tú, nhiều nhân tài, các vị lãnh đạo nhiệt tâm phục vụ cho quê hương, dân tộc.
Tất cả đều nằm trong chính sách cứu nhân, độ thế của Vatican.
Năm 1838, Giám Mục Taberd đã soạn quyễn tự điển Việt -La và La-Việt gồm 732 trang.
Năm 1888, ông Pétrus Trương Vĩnh Ký, người rành tiếng Latinh, Hy Lạp, Pháp, Anh, Tàu, Nhật Bản đã cổ vũ cho việc dùng chử Quốc Ngử thay tiếng Nôm vì rất khó viết, khó học, chỉ có 5% người dân biết viết, biết đọc !
Năm 1898, Linh Mục Genibrel soạn quyễn tự điển Pháp-Việt.
Ông Huỳnh Tịnh Của (1834-1907) đã soạn quyển tự điển Việt đầu tiên, đây là nền móng cho những loại tự điển nầy về sau
Vào năm 1931, nhà sách Khai Trí đã cho phát hành cuốn tự điển La-Việt gồm 1272 trang, đây là cuốn đầy đủ nhất từ trước đến nay.
Năm 1934, Giáo Sĩ Cordier cũng đã ấn hành cuốn tự điển Pháp-Việt.
Chử Quốc Ngữ có những ưu điểm mà tiếng Anh không có; mổi chử, dù dài, vẫn phát 1 âm, ví dụ chử "nghiêng" có tới 7 mẩu tự, nhưng chỉ phát 1 âm và người nghe hiểu và viết lại được liền, không như tiếng Anh, mỗi lần xưng tên, phải đánh vần, người kia mới biết, rất bất tiện, nhất là khi nói trên điện thoại.
Về cách phát âm 5 dấu sắc huyền hỏi ngã nặng thì với người ngoại quốc rất khó, khó như người Việt đã trên 18 tuổi sang Hoa Kỳ, lưởi đã cứng, dù nói tiếng Pháp lưu loát, khi nói chuyện với Mỹ, đôi khi phải dùng động từ quơ, quơ cả hai tay !
Cô Ỷ Lan làm việc tại Phòng Thông Tin Phật Giáo thuộc GHPGVNTN Văn Phòng II Viện Hoá Đạo Hải Ngoại tại Paris đã đưa ra nhận xét trong tiếng Việt có những cái thật vô lý:
Anh Không Quân bay giữa bầu trời thì lại không có quần (Không Quần), rủi có chuyện gì xảy ra phải búng dù, người bên dưới nhìn lên, coi kỳ lắm!
Trái lại anh Hải Quân ở ngoài biển khơi phải ăn mặc cho thoáng hơn để bơi khi hữu sự, thì lại mặc hai quần (Hải Quân).
Điều nầy chứng tỏ cách phát âm 5 dấu của tiếng Việt rất khó đối với người ngoại quốc và các cháu người Việt ở thế hệ hai tại Hoa Kỳ khi nói tiếng Việt, đôi khi người nghe không thể hiểu được vì bị trở ngại lúc phát âm 5 dấu nầy không chỉnh!
Trong tiếng Anh và Tiếng Việt có sự trùng hợp lý thú, đó là động từ cắt,cut; đồng nghĩa, đồng âm và chử dài nhất trong tiếng Anh cũng chỉ phát ra 1 hoặc 2 âm, chử smiles, những nụ cười, dài hơn 1 mile !
Năm 1627 Giáo sĩ Đắc Lộ là người đã tặng đồng hồ qủa quýt và cuốn hình học cho Chúa Trinh Tráng ở Đàng Ngoài.
Vào năm 1642, Chúa Nguyễn Phúc Lan ở Đàng Trong (lúc đó bản đồ Việt Nam mới đến Phú Yên) mời Giáo Sĩ vào cung điện dạy môn đại số, sau khi Giáo Sĩ tặng Chúa vài đồng hồ qủa quýt, nhưng ban đêm lại giảng đạo, bị Chúa đuổi ra khỏi thành phố Huế, phải chạy vào Đà Nẳng.
Giáo Sỉ là con người thông minh, đẹp trai mà chẳng được Công Chúa nào tỏ tình như Công Chúa Mai Hoa dưới thời Hậu Lê đã ngỏ ý muốn cầu hôn với Linh Mục Ordonez de Cevallos và Chúa Trịnh Tráng cũng đã mời Giáo Sĩ Baldinotti thuộc Dòng Tên định cư luôn !
Có người hỏi thời Vua Tự Đức, Giám Mục nào đã xây dựng trại cùi để cứu giúp kẻ cùng khổ bị xã hội ruồng bỏ ?
Xin thưa đó là Giám Mục Retord cai quản giáo phận Hànội, Ngài đã xây cất 20 căn nhà tại Vĩnh Trì vào năm 1851, bốn năm sau khi Vua Tự Đức lên ngôi (1847-1883) để làm bệnh viện cho người cùi xấu số !
Đến năm 1930, Cha Jean Cassaigne đã thành lập trại cùi tại Di Linh, Lâm Đồng. Ngài bị lây bệnh và mất tại đó sau khi làm Giám Mục Địa Phận Sàigòn.
Trong năm 1971 đã có tới 6189 Nữ Tu phục vụ tại 41 bệnh viện với 7000 bệnh nhân, 239 trạm phát thuốc miển phí, 36 nhà bảo sanh, 9 trại cùi với 2500 bệnh nhân, 82 cô nhi viện với 11.000 em và 29 nhà dưởng lảo.
Các Nử Tu dòng Thánh Phao Lô đã lăn xả vào phục vụ tại các Viện Bào Lao.
Các Sư Huynh dòng Lasan đã giáo dục, đào tạo nhiều thanh niên ưu tú, nhiều nhân tài, các vị lãnh đạo nhiệt tâm phục vụ cho quê hương, dân tộc.
Tất cả đều nằm trong chính sách cứu nhân, độ thế của Vatican.
--
TRAN
NANG PHUNG
__._,_.___
